Badanie przedkliniczne przeprowadzone w Instytucie Badań Onkologicznych (IOR, stowarzyszonym z USI Università dellaSvizzera italiana) ujawnia rolę starzejących się komórek w tworzeniu przerzutów i identyfikuje gen TIMP1, który może je blokować.
Odkrycia grupy naukowców ze Szwajcarii, Włoch i Stanów Zjednoczonych dostarczają ważnych informacji dla spersonalizowanej terapii pacjentów. Większość nowotworów złośliwych ma zdolność do tworzenia przerzutów, które są powodem większości zgonów. Mechanizmy odpowiedzialne za rozprzestrzenianie się raka są nadal mało poznane.
Starzejące się komórki nowotworowe przestają się namnażać. W terapii nowotworowej taki proces nazywa się starzeniem komórek i jest celowo indukowany za pomocą leków, ponieważ spowalnia wzrost guza. Jednak w określonych warunkach, te starzejące się komórki nowotworowe mogą stać się bardziej agresywne i tworzyć niepożądane w terapii przerzuty.
Międzynarodowy zespół naukowców badając procesy starzenia komórek nowotworowych prostaty, odkrył, że TIMP1 (tkankowy inhibitor metaloproteinazy typu 1) to kluczowy gen, który określa typ starzenia w nowotworze prostaty oraz że tworzenie przerzutów może być blokowane przez wyeliminowanie starzejących się komórek, które temu procesowi sprzyjają.
Jeśli ten gen jest nieaktywny lub całkowicie nieobecny u pacjentów, w komórce nowotworowej uwalniane są czynniki, które przeprogramowują starzejącą się komórkę czyniąc ją bardziej agresywną i inwazyjną, która w rezultacie tworzy przerzuty.
W oparciu o dane kliniczne i badania genetyczne pacjentów, naukowcy wykazali, że nieaktywny gen TIMP1 często występuje u mężczyzn z nowotworem gruczołu krokowego i koreluje z brakiem odpowiedzi na chemioterapię i złymi wynikami klinicznymi. W świetle tych informacji i ustaleń podjęto próbę stosowania nowych leków zabijających starzejące się komórki, tzw. leków senolitycznych, wychodząc z założenia, że mogą one odgrywać kluczową rolę w powstrzymywaniu procesu. Wyniki tych badań pokazują, jak ważna jest spersonalizowana terapia przeciwnowotworowa.
Czynniki genetyczne pacjenta mają decydujący wpływ na to, czy starzenie się sprzyja przerzutom raka prostaty czy też negatywnie wpływa na stymulację wzrostu guza. W przypadku drugim ważne jest ostrożne podawanie leków chemioterapeutycznych wywołujących starzenie. Zamiast tego należy podawać leki senolityczne, które zabijają starzejące się komórki.
„Odkrycie to może zrewolucjonizować prace nad nowymi lekami przeciwko starzejącym się komórkom, przeprogramowanych tak, aby sprzyjały tworzeniu się przerzutów ” – mówi Dr Ilaria Guccini, pracownik naukowy.
